فواید استخر های آب درمانی
فواید ساخت و استفاده استخر های آب درمانی
آب درمانی یا هیدروتراپی یکی از روش های درمانی است که از دیرباز مورد توجه بوده و امروزه به عنوان یکی از متدهای مهم و موثر درمانی در فیزیوترپی کاربرد دارد.
آب درمانی سبب کاهش درد بیمار و تقویت مفاصل و عضلات ضعیف شده و افزایش دامنه حرکتی مفاصل می شود.
در اغلب بیماران نیازمند فیزیوتراپی انجام حرکات کششی که برای بهبود دامنه حرکتی مفاصل و کاهش خشکی آنها انجام میگیرد دردناک بوده و با انجام این تمرینات در آب می تواند به کاهش احساس درد حین انجام تمرینات ورزشی کمک کرد.
انجام تمرینات فیزیوتراپی در آب همچنین آب همچنین سبب رفع خستگی، احساس آرامش و تسکین بسیاری از دردها می شود.
آب درمانی یک روش درمانی بر پایه خواص فیزیکی آب است که با کاهش وزن در آب، استفاده از نیروی فشار آب به عنوان یک عامل مقاومتی جهت تقویت عضلات بکار می رود.
کاهش فشار ناشی از وزن در آب یکی از مهم ترین فواید انجام تمرینات فیزیوتراپی در آب است که طی ان فرد می تواند از فشار وارده بر مفاصل خود هنگام انجام تمرینات فیزیوتراپی بکاهد.
تمرینات فیزیوتراپی در آب باید تحت نظر متخصص و دکتر فیزیوتراپی باشد تا احتمال بروز عوارض جانبی به حداقل برسد و قبل از انجام آب درمانی باید با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید تا شرایط شما را مورد بررسی قرار داده و بی خطر بودن آب درمانی را برای شما تایید کند.
آب درمانی در اغلب موارد در آب گرم انجام می گیرد و گرمای آب موجب افزایش جریان خون در پوست و عضلات شده و مشکلات داخلی عضلات را کاهش می دهد.
استفاده از آب گرم سبب کاهش دردهای عضلانی، مفصلی و استخوانی خواهد شد.
فیزیوتراپیست با آموزش تمرینات فیزیوتراپی در آب به بیمار به افزایش دامنه حرکات مفاصل و افزایش قدرت عضلات وی کمک کرده که نقش مهمی در بهبودی بیمار دارد.
موارد کاربرد آب درمانی در فیزیوتراپی
- آرتروز مفاصل بخصوص آرتروز زانو و آرتروز لگن
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
- فلج اندام ها
- دردهای مزمن مفصلی مانند کمردرد و زانودرد
- آسیب های اسکلتی و عضلانی
- از بین بردن اسپاسم عضلانی
- تقویت اندام ها پس از جراحی های ارتوپدی
فواید آب درمانی
- کاهش و تسکین درد
- تقویت عضلات و مفاصل ضعیف شده
- کاهش احساس درد حین انجام تمرینات فیزیوتراپی
- افزایش سوخت و ساز
- گشاد شدن عروق
- بهبود گردش خون و افزایش خون رسانی به اندام ه
- بهبود فعالیت قلب و سیستم تنفسی
- پیشگیری از رسوب سنگ در کلیه ها و مجاری ادرار و بهبود کارکرد کلیه ها
- افزایش حجم تنفسی و کارکرد بهتر ریه ها
- افزایش تحرک روده ها و جلوگیری از یبوست
- کاهش فشار ناشی از وزن در اثر غوطه ورشدن در آب
- بازتوانی فعالیت عضلات فلج شده
- بهبود کیفیت خواب
- کاهش درد و گرفتگی عضلانی
- بهبود شرایط روحی بیمار
- افزایش دامنه حرکتی مفاصل
- تقویت عضلات ضعیف شده
- جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات
- پیشگیری از پوکی استخوان
- پیشگیری از ایجاد انحراف در ستون فقرات
- بهبود تغذیه بافت ها
- افزایش اکسیژن رسانی به بافت ها
- افزایش اعتماد بنفس
- جلوگیری از ایجاد زخم فشاری
- گرم کردن بدن که می تواند به تسکین درد کمک کند.
هیدروتراپی با استفاده از خصوصیات خاص آب برای کمک به توانبخشی کاربرد دارد. از آب به علت خاصیت درمانی آن مانند افزایش شادابی و بهبودی روحیه، افزایش استحکام و مقاومت فرد استفاده می شود که می تواند منجر به کاهش تحمل وزن مفاصل، افزایش فعالیت عضلات، افزایش جریان خون و کاهش ورم شود. به طور کلی استفاده از روش آب درمانی در بیماران باعث افزایش سرعت روند بهبودی آن ها خواهد شد.
در مطالعه‌ای که در سال 2018 در مجله بالینی توانبخشی منتشر شده است، محققان اثربخشی جلسات ورزش ماهیانه دو بار در هفته را با یک بار در هفته در مبتلایان به آرتروز زانو مقایسه کردند. پس از 8 هفته درمانی مشخص شد افرادی که تمرینات بیشتری را انجام داده اند، درد و عملکردشان بیشتر بهبود یافته است. محققان در مورد تأثیر ورزش های آبی در افراد مبتلا به آرتروز زانو و یا لگن دریافتند که آب درمانی می تواند باعث کاهش دوره بهبودی بیماری ها شده و درد و ناتوانی بیماران را تا حد زیادی تسکین دهد و کیفیت زندگی آن ها را بهبود ببخشد.
چگونگی استفاده از آب درمانی
آب درمانی در عمق های مختلف آب انجام می شود و عمق آن به فعالیت های بیمار، سطح تحمل بیمار در برابر آب و میزان وزن بدن او بستگی دارد. کل درمان بیمار در آب انجام می شود و بیمار باید در هنگام درمان در آب حرکت کند. بیمار می تواند برخی از حرکات را خودش به تنهایی انجام دهد و برخی حرکت ها با کمک درمانگر انجام می شوند. به طور کلی، این درمان شامل فعالیت هایی است که باعث تحرک ستون فقرات، تقویت عضلات و افزایش دامنه حرکت مفاصل بیمار می شود.
انواع آب درمانی
آب درمانی به دو دسته اصلی هیدروتراپی خارجی و هیدروتراپی داخلی تقسیم می شود.
آب درمانی خارجی
- آب درمانی خارجی از یخ یا آب بر روی بدن استفاده می کند.
- این روش همچنین شامل غوطه ور شدن بدن روی سطح آب است.
بنابراین هدف آن استفاده از روش های هیدروتراپی بر پایه دما، مانند تأثیر آب گرم و سرد بر روی پوست و همچنین بافت های زیرین است. هنگام استفاده از این روش، آب گرم باعث تعریق و شل شدن عضلات می شود. آب درمانی خارجی یک روش بسیار مؤثر در درمان گردش خون ضعیف، آرتروز، روماتیسم و درد عضلات است و اغلب با آروماتراپی ترکیب می شود. در آب درمانی خارجی از بسته های یخ یا کمپرس سرد برای تسکین درد همراه با جراحی دندان، سردرد و اسپری استفاده می شود. بسته های یخ به آرامش بیماران روانی و سم زدایی کمک می کند. هیدروتراپی خارجی به روش های مختلفی انجام می شود.
حمام سیتز یکی از روش های متداول است. بیمار در حمام ساخته شده منحصر به فرد به نحوی که که شکم باید کاملاً در آب فرو برود، می نشیند. این حمام ها برای درمان بواسیر، گرفتگی قاعدگی، تورم پروستات و سایر شرایط تناسلی بدن توصیه می شود. همچنین روش درمانی دیگر مبتنی بر حرکت وجود دارد، که در آن از آب پر فشار برای ماساژ بدن استفاده می شود. از این روش برای رفع استرس و اضطراب استفاده می شود.
آب درمانی داخلی
- حمام بخار نیز نمونه خوبی از آب درمانی داخلی است.
- این شکل از درمان شامل دوش واژینال و آبیاری کولون است.
- آبیاری کلونی شامل تمیز کردن کل روده است که برای درمان بسیاری از مشکلات و شرایط گوارشی مفید است.
- دوش واژینال نوع دیگری از آب درمانی داخلی است که در آن جریان آب برای پاکسازی مستقیماً به واژن هدایت می شود. با این وجود بسیاری از پزشکان این نوع هیدروتراپی را توصیه نمی کنند.
فواید آب درمانی
هیدروتراپی با افزایش مقاومت و توانایی حرکت، تحمل وزن در مفاصل بیمار را کاهش می دهد. فرد می تواند با تسکین علائم راحت تر حرکت کند و در عین حال مقاومت بیشتری نیز داشته باشد. در طی آب درمانی، با افزایش علمکرد قلب، گردش خون بیمار افزایش می یابد. آب درمانی به طور کلی منجر به کاهش ضربان قلب، فشار خون و افزایش کارایی قلب خواهد شد. همچنین مشکلات آسم ناشی از ورزش را کاهش می دهد و باعث افزایش ظرفیت ریه ها می شود. همچنین با افزایش فشار و گردش خون فرد باعث افزایش عملکرد کلیه ها و بالتبع کاهش ورم بدن او می شود. آب درمانی یک روش بسیار مؤثر برای درمان دردهای طولانی مدت است.
در عین حال که باعث آرامش می شود، به شل شدن عضلات سفت و تنگ کمک کرده و باعث افزایش سرعت سوخت و ساز و فعالیت هضم می شود. هیدروتراپی سلول های بدن را همزمان با بهبود تنفس پوست و عضلات، هیدراته می کند. هیدروتراپی سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند، بنابراین باعث افزایش کارایی آن هم می شود. آخرین مزیت هیدروتراپی تأثیر روانی آن می باشد. آب درمانی در آب گرم باعث ایجاد احساس آرامش و آب درمانی در آب سرد باعث ایجاد احساس قدرت و تسهیل انجام فعالیت های حرکتی و ورزش می شود.
آب درمانی و بهبودی بعد از فعالیت ورزشی
شنا کردن در آب سرد و درمان آب کنتراست برای بازیابی عصب عضلانی و خستگی پس از ورزش های تیمی مفید می باشد.
اقدامات احتیاطی آب درمانی
در برخی شرایط خاص هیدروتراپی ممکن است مناسب نباشد:
- تب
- سرطان
- بارداری
- ترس از آب
- زخم های باز
- بیماری کلیوی
- کاهش حساسیت به گرما و یا سرما
- التهاب، آب درمانی برای صدمات حاد توصیه نمی شود.
- بیماری های قلبی عروقی یا فشار خون بالا، افزایش جریان خون می تواند فشار بیشتری بر قلب ایجاد کند.
مبتلایان به این بیماری ها بهتر است قبل از آب درمانی با پزشک معالج خود مشورت کنند. از هیدروتراپی نباید به عنوان جایگزین روش های درمانی استاندارد برای معالجه هر بیماری استفاده کرد.
نتایج مورد انتظار در آب درمانی
با تسکین علائم بیماری، دامنه حرکت و قدرت بیمار افزایش می یابد.
به طور کلی، فرد در کلیه زمینه های توانبخشی و فعالیت های حرکتی و عملیاتی خود شاهد پیشرفت خواهد بود. ممکن است فرد هنگام انجام هیدروتراپی و بعد از یک جلسه درمانی درست شبیه شروع اولیه هر ورزش کمی ناراحتی و درد داشته باشد. بعد از فروکش شدن درد اولیه بیمار می تواند به درمان خود ادامه دهد. هیدروتراپی استفاده از آب در دماهای متفاوت برای اهداف درمانی و بهداشتی است. هیدروتراپی در اروپا و آسیا بسیار محبوب است و از حمام های رومی گرفته تا چشمه های آب معدنی گرم، فرهنگ های مختلف در سراسر جهان قرن ها از آب برای درمان انواع بیماری ها استفاده کرده اند.
اصول آب درمانی
به گفته طرفداران هیدروتراپی، آب سرد باعث انقباض عروق سطحی خون می شود و خون از سطح بدن به اندام های مختلف جریان می یابد. آب گرم باعث گشاد شدن رگ های خونی سطحی، فعال شدن غدد عرق و از بین بردن سموم بافت های بدن می شود. تصور می شود که استفاده متناوب آب گرم و سرد باعث کاهش التهاب و تحریک گردش خون و تخلیه سیستم لنفاوی می شود.
روش های آب درمانی
هیدروتراپی اغلب در مراکز بهداشتی، چشمه های معدنی آب گرم یا خانه انجام می شود و انواع متداول آن، عبارتند از:
واتسو یا ماساژ
درمانگر از تکنیک های ماساژ برای تسکین علائم بیمار در حین شنا استخر آب گرم استفاده می کند.
حمام Sitz
- حمام sitz شامل دو وان آب (آب گرم و یکی آب خنک) در کنار هم می باشد.
- بیمار می تواند به طور متناوب از وان های آب گرم و سرد استفاده کند.
- حمام های Sitz برای درمان بواسیر، سندرم قبل از قاعدگی (PMS) و مشکلات قاعدگی کاربرد دارد.
حمام آب گرم
بیمار برای استفاده از حمام آب گرم باید بسته به نوع بیماری خود، تا 30 دقیقه در آب گرم بماند. نمک حمام یا اپسوم، روغن های آروماتراپی، زنجبیل و نمک دریا ممکن است به حمام آب گرم اضافه شوند.
گرمازدگی
- استفاده از کمپرس گرم یا کیسه های آب گرم می تواند برای درمان شرایط حاد مانند سرماخوردگی در قفسه سینه و سرفه مفید باشند.
- استفاده از این کمپرس ها علائم را تسکین و طول دوره بیماری را کاهش می دهد.
ورزش در استخر با آب گرم
ورزش در استخر آب گرم برای کمردرد، آرتروز و سایر بیماری های اسکلتی عضلانی مفید می باشند.
حمام بخار یا حمام ترکی
حمام ترکی از اتاق های با ترکیب بخار و گرما تشکیل شده اند. حمام بخار به دفع سموم بدن کمک می کند.
سونا
سونا از هوای خشک و گرم تشکیل شده که منجر به تعریق بدن می شود.
کمپرس
در آب درمانی به روش کمپرس حوله ها در آب گرم و یا خنک خیس می شوند و سپس در قسمت خاصی روی بدن قرار می گیرند. کمپرس های سرد باعث کاهش التهاب و تورم و کمپرس گرم باعث افزایش جریان خون و بازشدن عضلات سفت و درد می شود.
قنداق کردن – Wraps
در حالی که فرد دراز کشیده، از ورق های سرد و خنک پشمی برای پوشاندن قسمت های مختلف بدن او استفاده می شود. در ادامه روند درمانی فرد با حوله های خشک و سپس پتو پوشانده می شود. در این صورت بدن گرم شده و ورق های مرطوب را خشک می کند. از این بیماری برای درمان سرماخوردگی، اختلالات پوستی و درد عضلانی استفاده می شود.
هیدروتراپی کنتراست
در این روش از دوش آب گرم و خنک تا سه دوره متناوب استفاده می شود به نحوی که در پایان درمان فرد به مدت 30 ثانیه از آب خنک تا حدی که بتوان آن را تحمل کرد و زیاد سرد نباشد استفاده می کند.
جوراب های گرم کننده
- فرد در این روش از یک جفت جوراب نخی استفاده می کند.
- جوراب ها باید کاملا مرطوب باشند. فرد آن ها را پوشیده و سپس یک جفت جوراب خشک پشمی را در طول شب روی آن ها می پوشد و صبح می تواند جوراب ها را دربیاورد. گفته می شود جوراب های سرد و مرطوب باعث بهبود گردش خون در بدن می شود.
- مبع:پزشکت